فرش تبریز

اساتید فرش تبریز به واسطه ذوق و هنر بی نهایت خود باعث شده اند تا این شهر از طرف شورای جهانی صنایع دستی به عنوان” شهر جهانی بافت فرش” شناخته شود. شهر تبریز دارای انواع مختلفی از سوغاتی های متنوع است اما معروف ترین آن ها که همواره مورد استقبال مسافران و همچنین توریست ها قرار گرفته است، انواع فرش مخصوصا فرش های دستبافت می باشد.

تاریخچه بافت فرش در تبریز به قبل از دوره صفویه باز می گردد و آن چنان قدمت دارد که تبریز را به عنوان یکی از قدیمی ترین و معروف ترین مراکز بافت فرش دستبافت، یاد می کنند. نوع طرح و بافت فرش های دستبافت در تبریز با گذشت زمان بسیار تغییر کرده است به طوری که در ابتدا با رجشمارهای 24 بافته می شده اما با مرور زمان به شکل امروزی درآمده است که به صورت بافت 110 رج می باشد.

طرح فرش تبریز

با وجود تغییراتی که در طول زمان گریبان گیر فرش های دستبافت شده، اساتید فرش تبریز چه در گذشته و چه امروزه بر این باور بوده اند که فرش دستبافت در هر سبک که هستند، باید علاوه بر کیفیت و دوام، دارای طرح مشتری پسند نیز باشد. همین حساسیت بیش از اندازه اساتید فرش تبریز باعث گرایش آن ها به استفاده از پشم و ابریشم در فرش های دستبافت جهت افزایش کیفیت آن ها استفاده می شد و همچنین صرف زمان زیادی جهت خلق یک طرح جذاب و زیبا می نمودند به گونه ای که بتوان با یک نظر پی به زیبایی و درخشش آن برد.

همان طور که گفته شد ذوق و استعداد اساتید فرش تبریز تنها بر روی کیفیت آن تاثیرگذار نبوده و طرح های آن را نیز دستخوش تغییرات قرار داده است به همین علت است که فرش دستبافت تبریز در انواع طرح همچون طرح سالاری، طرح هریس، طرح ماهی، طرح علیا، طرح نامی، طرح گنبد، طرح گلستان، طرح خطیبی و طرح گل ابریشم به بازار ارائه شده است.

ساختار فرش تبریز

از نظر اساتید فرش تبریز این شهر دارای ریزبافت ترین فرش هایی است که در ایران وجود دارد. گره های این نوع فرش ها با کمک قلاب و از نوع ترکی است و پودگذاری آن به صورت دوپوده است. یکی از دلایلی که فرش های تبریز را تا این حد محبوب کرده است این است که اغلب پنبه ای با پود و پرز پشمی هستند.

کارشناسانی که در صنعت فرش بافی فعالیت دارند، در انتخاب مواد اولیه مورد نیاز فرش های دستبافت حساسیت زیادی را به خرج می دهند چرا که باور دارند ماندگاری و دوام فرش به مواد اولیه به کار رفته در آن وابسته است. در تبریز نیز این مورد بسیار حیاتی است به همین منظور پشم مورد نیاز فرش را از کوهپایه ای باریک به نام ماکو تهیه می کنند.

ماکو منطقه ای است که در شمال غربی ایران بین جمهوری نخجوان و ترکیه قرار دارد که پشم مورد نیاز مراکز فرش بافی را داراست و علت معروفیت آن هم این است که با وجود زبری و سختی پشم، از نوع بسیار مرغوب آن برخوردار است. لازم به ذکر است تا قبل از ماکو، پشم مورد نیاز فرش های دستبافت تبریز از مناطقی همچون خوی، ارومیه، سلماس، دشت مغان و مهاباد تهیه می شده است.

ویژگی های فرش تبریز

به طور کلی می توان گفت که فرش تبریز دارای 7 ویژگی برجسته است که وجه تمایز این نوع فرش با دیگر فرش های دستبافتی است که در ایران بافته می شود. این ویژگی ها عبارت اند از:

• طرح های فرش دستبافت تبریز زیر نظر اساتید فرش تبریز و با رعایت تمامی اصول استاندارد، بافته شده اند.
• اصولا در فرش دستبافت تبریز از رجشمارهای بالا و به صورت ریزبافت استفاده می شود.
• تنوع رنگ در فرش های دستبافت تبریز بسیار بالا است.
• پرزهای این نوع فرش ها معمولا به صورت کوتاه بوده و توسط افراد ماهر پرداخته و انجام می شوند.
• همان طور که پیش تر نیز بیان کردیم، فرش دستباف تبریز از پشم و الیاف بسیار مرغوب استفاده می نماید.
• فرش های دستبافت به گونه ای زیر نظر اساتید فرش تبریز بافته شده اند که به خوبی می توان عمق فرش را در آن ها مشاهده کرد و دلیل آن هم به خاطر استفاده از سایه های روشن است.
• پر کردن جای فرش به جای به کارگیری نقش های دیگر نیز از برجسته ترین ویژگی های فرش دستبافت تبریز می باشد.

علاوه بر فرش دستبافت تبریز، فرش های دیگر شهرهای عزیزمان همچون اصفهان و نایین نیز دارای کیفیت و مرغوبیت بیش از اندازه ای هستند که به بسیاری از کشورهای اروپایی صادر می گردد. در ادامه مطلب شما را بیشتر با ویژگی های فرش دستبافت نایین آشنا می کنیم.

ویژگی های فرش نایین

اگر بخواهیم مهم ترین مشخصه های هویتی فرش نایین را برای شما بازگو کنیم بدون شک اولین موردی که به آن اشاره خواهیم کرد، رنگ آمیزی این نوع فرش هاست. برای بافت این نوع فرش ها معمولا از رنگ های طبیعی و گیاهی که توسط رنگرزان حرفه ای و با تجربه نایینی تهیه شده، استفاده می شود.

 رنگ آمیزی فرش های دستبافت نایی آنچنان حرفه ای و زیبا انجام می شود که به راحتی می توان آن ها را از سایر فرش های ایران تشخیص داد چرا که دارای رنگ های رویایی، آرامش بخش و جذاب می باشند. گفتنی است بیشترین رنگ آمیزی فرش های بافته شده در نایین در رنج روشن و مات است که آراسته با نقش های متراکم و پر از پیچش های سنتی است.

در گذشته برای بافت فرش دستبافت در نایین از دارهای چوبی استفاده می شده اما امروزه این نوع دارها جای خود را به دارهای فلزی داده اند. چله کشی و پایین کشی فرش های دستبافت در نایین همانند اصفهان و کاشان است و عموما این عملیات توسط اشخاصی انجام می شود که تجربه و مهارت لازمه را دارا باشند.