راز ماندگاری: نگاهی به مواد اولیه فرش دستباف و اهمیت آن بر کیفیت و دوام ، (همراه با امکان محسابه آنلاین میزان مواد اولیه مورد نیاز در تولید فرش دستباف)
فرش دستباف، یکی از ارزشمندترین و اصیل‌ترین هنرهای دستی ایران است که علاوه بر زیبایی ظاهری، به دلیل استفاده از مواد اولیه طبیعی و باکیفیت، شهرت جهانی دارد. مواد اولیه‌ای که در تولید فرش دستباف استفاده می‌شود، نقش مهمی در دوام، کیفیت و جذابیت این محصول ایفا می‌کند. از مزیت های فرش دستباف استفاده از مواد اولیه طبیعی در بافت آن است که هم از نظر بهداشت و سلامت مصرف کنندگان حائز اهمیت است هم از لحاظ زیست محیطی، نکته قابل توجه در خصوص مواد اولیه در تهیه فرش دستباف، عدم آسیب به محیط زیست و موجدات زنده در تولید آن است به نحوی که هیچ موجود زنده ای در فرآیند تولید مواد اولیه فرش دستباف ذبح و یا مجروح نمی شود. یکی از نکات دیگری که باید در انتخاب فرش مناسب باید در نظر داشت، جنس مواد اولیه بکار رفته در بافت فرش است. جنس فرش مورد نظر می‌بایست، متناسب با کاربرد آن انتخاب شود. به طور مثال فرش‌های مورد استفاده در قسمت‌های پر رفت‌وآمد و یا نشیمن خانه، باید حتی‌الامکان بیش‌ترین استفاده را از پشم در بافت داشته باشد. فرش‌های نیز که در بافت آن به صورت کامل و یا بخشی از آن ابریشم استفاده‌شده بهتر است به عنوان فرش تزئینی، در قسمت‌های کم تردد و یا در پذیرایی منزل استفاده شود. در ادامه، به بررسی این مواد اولیه می‌پردازیم:
پشم:
پشم از اصلی‌ترین مواد اولیه در بافت فرش دستباف است. پشم‌های استفاده‌شده عمدتاً از گوسفندان مناطق مختلف ایران به دست می‌آیند. پشم گوسفندان مناطق سردسیر، به دلیل نرمی و لطافت، برای فرش‌هایی که در آنها ظرافت بیشتری نیاز است، استفاده می‌شود. پشم‌های مرغوب با خاصیت ارتجاعی و رنگ‌پذیری بالا، باعث می‌شوند که فرش دستباف، نرمی و انعطاف‌پذیری خاصی داشته باشد. پشم یکی از الیاف بسیار مهم پروتئینی به شمار می‌آید، مصرف پشم در انواع منسوجات، به دوران بسیار قدیم بر می‌گردد. پروفسور وولف ، سابقه استفاده از پشم را پس از کشف تکه‌های پشم از غاری در نزدیکی دریای خزر، حدود 6500ق.م معرفی می‌کند . در مورد قالیبافی، استفاده پشم در قدیمی‌ترین قالی کشف‌شده یعنی پازیریک نشان‌دهنده قدمت استفاده این لیف در این حوزه است ظریف‌ترین آنها با قطر حدود 25 میکرون است که امروزه تحت عنوان مرینوس از آن یاد می‌شود. الیاف پشمی، به دلیل ویژگی‌های خود تمام خواص لازم برای استفاده به عنوان پرز در فرش را دارد. بیش‌ترین کاربرد پشم در فرش به عنوان پرز در است. گاهی نیز از پشم در تار فرش استفاده می‌شود.
ابریشم:
دمت پرورش کرم ابریشم به حدود 4000 سال قبل از میلاد و کشور چین بازمی‌گردد. کره نیز دومین کشوری بود که پس از چین و در حدود 1200 سال قبل از میلاد به پرورش و تولید ابریشم پرداخت .برخی از محققین نیز بر این باورند که ایران و ترکستان، مبدأ کرم‌های پیله زرد و چین مبدأ کرم‌های پیله سفید است. هندی‌ها نیز معتقدند که کرم ابریشم برخاسته از کوهپایه‌های هیمالیاست و با ورود انگلیسی‌ها به این سرزمین و تجارت کمپانی هند شرقی، تجارت ابریشم در این کشور رونق یافت. اعراب نیز با فعالیت‌های مرتبط با ابریشم آشنایی کامل داشتند و برخی از محققین بر این باورند که اعراب روش‌های تهیه تخم نوغان را در اوایل ظهور مسیحیت از هندی‌ها گرفته و خود آن را توسعه دادند. تولید این لیف در اروپا نیز از سال 553 میلادی آغاز شد و حدود 3 تا 4 قرن این دانش محدود به مناطق شرقی امپراطوری روم بود و به تدریج در مناطق دیگر راه یافت توسعه صنعت ابریشم در ایران مرتبط با جاده ابریشم است. احداث این جاده علاوه بر جنبه‌های تجارتی، جنبه‌های فرهنگی و مذهبی نیز داشت. دو تمدن قدرتمند و صاحب صنعت ابریشم یعنی چین و روم در دو سوی این جاده قرار داشتند و بخشی از این جاده از ایران می‌گذشت. ابریشم به عنوان گران‌ترین الیاف پروتئینی که در اثر انجماد مواد ترشح‌شده از کرم ابریشم که مهم‌ترین تشکیل‌دهنده آن سریسین و فیبروئین است، بدست می‌آید، ابریشم بیشتر به عنوان تار یا پرز در فرش کاربرد دارد. گاهی نیز ابریشم در پود فرش استفاده می‌شود. ابریشم یکی دیگر از مواد اولیه‌ای است که در فرش‌های دستباف به کار می‌رود. این ماده به دلیل درخشندگی و لطافت خاصی که دارد، اغلب در فرش‌های ابریشمی و گاهی نیز در حاشیه یا نقوش برجسته فرش‌های پشمی استفاده می‌شود. فرش‌های ابریشمی به دلیل ارزش بالای ابریشم، از قیمت بالاتری برخوردار هستند و به‌عنوان آثار هنری گران‌بها شناخته می‌شوند.
پنبه:
طبق مطالعات باستان‌شناسان پنبه ابتدا در محدوده 3000 ق.م تا 800 ق.م تنها در هندوستان کاشت و فرآوری می‌شد(امیری،1392: 56). اما در سال 800 ق.م به چین و ژاپن راه یافت و طبق گفته مورخان، 500 سال قبل از میلاد اسکندر کبیر این گیاه را به مصر برد و کاشت و زرع پنبه در آن کشور متداول گشت ( رمضانخانی،1387: 124). تا در قرن نهم میلادی این گیاه به اروپا و دیگر نقاط دنیا راه یافت در خصوص کاشت پنبه در ایران مارکوپولو در یادداشت‌های خود به مزارع پنبه در ایران اشاره دارد. پنبه یکی از مهم‌ترین الیاف سلولزی است که استفاده ازان از زمان‌های قدیم رایج بوده .پنبه محصولی ارزشمند است و از نظر اقتصادی به آن طلای سفید می‌گویند . الیاف پنبه در رنگ‌های سفید، زرد ، قهوه‌ای و خاکستری وجود دارد (امیری،1392: 56) و طول اندازه متغیر بین 18 تا 33 میلیمتر، ظرافت 4/3 تا 8/3 میکروگرم، استحکام 20 تا 27 گرم بر تکس را داراست(اربابی،1386: 14). پنبه تنها به عنوان پود و تار در بافت فرش کاربرد گسترده دارد.پنبه نیز یکی از مواد اولیه مورد استفاده در فرش‌های دستباف است که بیشتر به عنوان چله (تار) فرش کاربرد دارد. پنبه به دلیل مقاومت بالا و قیمت مناسب، در بسیاری از فرش‌های دستباف ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. از ویژگی‌های پنبه می‌توان به قدرت کشش بالا و مقاومت در برابر رطوبت اشاره کرد که این خصوصیات آن را به ماده‌ای مناسب برای چله‌کشی تبدیل می‌کند.
دسته بندی انواع فرش براساس مواد اولیه فرش دستباف
در جدول زیر دسته بندی انواع فرش بر اساس مواد اولیه بکار رفته در آن به همره توضیحات آورده شده است
در نهایت این گونه باید گفت که فرش دستباف ایرانی به دلیل استفاده از مواد اولیه طبیعی و باکیفیت، از ارزش بالایی برخوردار است و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی ایران شناخته می‌شود. این مواد اولیه نه‌تنها به کیفیت فرش کمک می‌کنند، بلکه به زیبایی و جذابیت آن نیز می‌افزایند، و این ویژگی‌ها فرش دستباف را به یک اثر هنری ماندگار و پرارزش تبدیل می‌کنند
محسابه خودکار میزان مواد اولیه مورد نیاز برای تولید فرش دستباف
محاسبه خودکار آنلاین میزان مواد اولیه مورد نیاز برای تولید فرش دستباف
برای خرید فرش با کیفیت مرغوب مواد اولیه و بافت و طرح و نقش اینجا کلیک کنید
نظرات کاربران