فرش دستبافت مشهد

فرش دستبافت مشهد را می توان جزو سوغاتی های ارزشمند این شهر دانست، به طور کلی فرش دستبافت جزوی از فرهنگ ایرانیان بوده و مردم از دیرباز از انواع آن استفاده می نمودند. اولین نمونه فرش دستبافت در مشهد، به دوره صفویه باز می گردد یعنی حدود سال‌های ۹۹۹ الی ۱۰۳۸ هجری قمری و تاریخی ترین و قدیمی ترین نوع آن به صورت فرش نماز یا همان سجاده بوده است. در روایاتی گفته شده که این سجاده یک هدیه از طرف شاه طهماسب بوده که تقدیم سلیمان باشکوه تقدیم گردید و حدود پنج صده، قدمت دارد.

فرش دستبافت مشهد در دوره صفویه دارای سه درجه کیفیتی بوده است که در کارگاه سلطان ابراهیم میرزا تولید می شد. از درجه یک ترین نمونه های فرش دستبافی که در این کارگاه تولید شده بود، در لندن قرار داشته که به گفته برخی از افراد اکنون در نزد شیخ سعود آل ثانی قطری که به عنوان یک کلکسیونر معروف در دنیا شناخته می شود، قرار دارد.

موزه توپکاپی، نیز دیگر مکانی است که نمونه های درجه دو و سه از فرش های دستبافت مشهد را دارا است. گفتنی است که فرش های دستبافت مشهد آن چنان پر طرفدار و محبوب بوده اند که در حدود قرن 19 و 20، مشهد به عنوان یکی از صادرکنندگان معروف فرش دستبافت ایرانی شناخته شده بود. نه تنها صادرات بلکه استقبال خوب مردم ایران از فرش دستبافت مشهد نیز عامل دیگری است که میزان محبوبیت این نوع فرش ها را نشان می دهد.

ویژگی های فرش دستبافت مشهد

عدم صرفه جویی در مصرف مواد اولیه را می توان مهم ترین ویژگی فرش دستبافت مشهد به حساب آورد، علاوه بر آن از با کیفیت ترین نوع مواد نیز در ساخت و آماده سازی این نوع فرش ها استفاده می شود. در مورد اصلی ترین اجزای فرش های این شهر باید بگوییم که از نخ پنبه استفاده می شود و تمامی تار و پود فرش ها از این مواد تشکیل شده است و دلیل اصلی ماندگاری و دوام فرش های مشهد نیز همین به کارگیری نخ پنبه آن هم از نوع با کیفیت است.

اگر توجه کرده باشید در فرش دستبافت مشهد هیچ گونه ضمختی وجود ندارد و دلیل آن هم این است که پشم های این نوع فرش ها به خوبی صیقل داده می شوند، علاوه بر آن باعث جذب بهتر رنگ نیز خواهد شد. فرش دستبافت مشهد در اکثر مواقع از نخ پنبه و پشم ساخته می شود اما گاها دیده می شود که در ساخت آن ها از ابریشم استفاده شده است، به خصوص در نمونه های قدیمی تر فرش مشهد این مورد بیشتر دیده شده است. در آخر این که بافت نرم و لطیف فرش مشهد در کنار جلوه زیبا و براق فرش های ابریشم از مهم ترین ویژگی های فرش مشهد است.

طرح فرش دستبافت مشهد

دلیل جذب شدن علاقمندان فرش به فرش دستبافت مشهد، ویژگی ظاهری جذاب و خاص آن ها است. معمولا در طرح این نوع فرش ها از گل های درشت شاه عباسی استفاده می شود که اکثرا دارای ساقه های کم عرض و نازک می باشند. این طرح تنها طرح استفاده شده در فرش مشهد نیست و باید بگوییم که انواع طرح اصیل ایرانی دیگر همچون طرح لچک ترنج با حاشیه هایی که متونی در آن نوشته شده است، برای زیبایی بخشیدن به این نوع فرش ها استفاده می شود.

طرح ربعی سعدی و گلفرنگ نیز از دیگر طرح های پرطرفدار است که در فرش دستبافت مشهد، پیاده سازی می شود. طرح اصیل هراتی نیز از دیگر طرح هایی است که نمونه های تاریخی از فرش مشهد، دارا هستند، گفتنی است این نوع طرح همچنان در دوره ما باقی مانده است.

طرح هایی که برای تولیدات فرش آستان قدس استفاده می شود عبارت اند از طرح های افشان، ترنج و لچک و نوع گل فرنگ، این طرح ها نیز چند سالی است که بیشتر از قبل مورد استقبال قرار گرفته است. رنگ هایی که بیشتر از همه در فرش دستبافت مشهد به کار رفته است، رنگ عنابی است که معمولا از بدن جانوران و به صورت کاملا طبیعی بدست می آید. دیگر رنگ ها مانند آبی، سرمه ای و سبز نیز دیگر رنگ هایی هستند که در فرش مشهد حضور دارند.

ویژگی‌های بافت فرش دستبافت مشهد

بافت فرش دستبافت مشهد ویژگی دیگری است که بسیار حائز اهمیت است. فرش مشهد دارای دو نوع بافت فارسی و ترکی بافت است که باعث استحکام بیش از اندازه بافت فرش می شود. فرش دستبافت مشهد اغلب دارای رجشمارهای 30 تا 35 و یا حتی 40 رج می باشد و نمونه های قدیمی آن 130 رج نیز بوده است.

دارهای فرش بافی در مشهد به صورت ثابت و عمودی هستند و رایج ترین ابعادی که برای فرش دستبافت وجود دارد، فرش‌های ۶ متری، ۱۲ متری و ۱۵ متری می باشد اما شما می توانید انواع ابعاد دیگر فرش حتی بالای 100 متر را در این شهر پیدا کنید. پود کشی فرش ها در مشهد به صورت دو پود است و لول بافت است که به استقامت فرش کمک شایانی می کند.