رجشمار فرش چیست؟

رجشمار فرش چیست؟
0
فرش نوشت 0 0

رجشمار فرش

هر اندازه تعداد گره هاي فرش در واحد سطح زيادتر باشد مرغوبيت و استحكام قالي زيادتر و طرح و نقشه آن بهتر مجسم مي شود. تعداد گره بر حسب نوع فرش در واحد سطح بسيار متغير مي باشد در فرش هاي ده بافت و هم چنين در فرش هاي ايلياتي بطور معمول تعداد آن ها كمتر و در فرش هاي ظريف شهر بافت تعداد آن ها گاهي به ارقامي در حدود يك ميليون گره در متر مربع سر مي زند. به عنوان مثال تعداد گره در فرش هاي بافته شده در روستاها و شهرهاي آذربايجان از 18 تا 70 عدد در هر هفت سانتي متر طول (از 660 تا 10000 گره در دسي متر مربع) تغيير مي كند. در اصطلاح به تعداد گره در واحد طول رج نيز مي گويند به عنوان مثال در قالی 50 رج تبريز در هر هفت سانتي متر آن 50 گره زده شده است.

در صورتي كه فرش با دقت بافته شود به طور معمول تعداد گره در واحد طول و عرض آن يكسان است ولي بسيار اتفاق مي افتد كه تعداد گره در مقياس معيني از طول فرش بيشتر از تعداد گره در همين مقياس در عرض فرش باشد و دليل آن كوبيدن پودها و گره ها بر روي نخ هاي چله مي باشد.

به منظور سنجش تراکم گره های قالی از واحد رجشمار فرش استفاده می شود. به تعداد گره های ثابت موجود در یک واحد مشخص به سانتی متر رجشمار فرش گفته می شود. رجشمار فرش در شمال غرب ایران(تبریز) بر پایه 7 سانتی متر و در اصفهان 6/5 سانتی متر است. به عنوان مثال زمانی که گفته می شود رجشمار یک فرش 50 است ابتدا باید بدانیم که بر اساس رجشمار تبریز یا اصفهان است. به این ترتیب براساس رجشمار تبریز در هر 7 سانتی متر فرش مورد نظر 50 گره و براساس رجشمار اصفهان در هر 6/5 سانتی متر 50  گره وجود دارد.

نکته مهم در اینجا این است که رجشمار فرش ارتباط مستقیمی با ریز بافت و درشت بافت بودن فرش دارد. به این صورت که هر چه رجشمار فرش بالاتر برود فرش ریز بافت تر خواهد شد.

فرش ها را بر حسب تعداد گره هاي آن در واحد سطح مي توان به طريق زير طبقه بندي كرد:

ردیفعنوانتعداد گره در دسی متر مربع
      1درشت بافت (خرسك)از 360 تا 500
      2نيمه درشت بافت500 تا 1000
      3بافت متوسط1000 تا 2000
      4نيمه ظريف2000 تا 3250
      5ظريف3250 تا 5000
      6فوق العاده ظريف5000 تا 10000
    7  استثنائي(اغلب از رشته هاي ابريشم بافته شده اند)متجاوز از 10000
طبقه بندی فرش ها برحسب تعداد گره

براي تعيين تعداد گره هاي فرش، يک واحد معين از مساحت آن را در پشت قالي و يا قاليچه انتخاب كرده و گره هاي موجود در آن را مي شمارند (اين شمارش را مي توان در فرش هاي ريز بافت با كمك ذره بين هاي مدرج و مخصوص انجام داد). در پاره اي از قطب هاي بافندگي ايران از جمله آذربايجان و كرمان حاصل ضرب گره هاي شمارش شده و يا رج شمارها را در طول و عرض 7 سانتي متر معيار اندازه گيري قرار مي دهند. به عنوان مثال فرش 50 رج تبريز معرف آن است كه در 7 سانتي متر مربع 2500 و در يك متر مربع رقمي معادل 510000 خواهد بود. 
در بسياري از مناطق بافندگي معيار 5/6 سانتي متر را براي تعيين تعداد گره ها به كار مي برند ولي در حقيقت بهترين و عملي ترين طريقه شمارش گره ها در مساحت يك دسي متر مربع و حاصل ضرب اين رقم در مساحت كل فرش مي باشد. براي دقت بيشتر مي توان اين شمارش را در چند نقطه مختلف از فرش تكرار نموده و معدل آن را ملاك محاسبه قرار داد.

نظرات کاربران