هنر کهن گلیم بافی در نایین
شهر نایین یکی از شهرهای قدیمی ایران است که به گفته حمدالله مستوفی، از نام ” ناین ” اسم یکی از پسران حضرت نوح گرفته شده است. که تاریخ دقیق شکل‌گیری آن مشخص نیست. این شهر در حاشیه کویر قرار دارد و یکی از توابع استان اصفهان است. نایین در گذشته دارای قلعه‌ای قدرتمند بوده که محیط آن بیش از چهار هزار قدم بوده است. از آثار تاریخی برجسته نائین میتوان به مسجد محمدیه از قرن چهارم یا پنجم هجری، مسجد بابا عبدالله از قرن هفتم هجری و مسجد جامع نایین از قرن چهارم هجری اشاره کرد. این شهرستان از شمال به دشت، از شرق به طبس، از جنوب به اردکان و بافق و از غرب به اصفهان محدود است.
با ورود پارچه‌ها و منسوجات خارجی، حرفه عبابافی که شغل اصلی مردم نایین بود، رونق خود را از دست داد و به سرنوشت شال‌ها و زربفت‌های کرمان و کاشان دچار شد. به مرور زمان و با توجه به پیشینه و مهارت‌های مردم منطقه، هنر گلیم‌بافی و قالیبافی جایگزین عبابافی در نایین شد. گلیم‌بافی در دوره پهلوی اول، همزمان با رکود صنعت عبابافی، به عنوان جایگزینی برای عبابافی رشد یافت. در ابتدا، این گلیم‌ها از الیاف مازاد بافت، که به نام‌های “دم خفتی” (الیافی که بعد از گره زدن هر رج قیچی می‌شوند) و “دم پونچی” (الیافی که از شانه کردن پرزهای فرش به دست می‌آیند) شناخته می‌شدند، بافته می‌شدند. این الیاف پس از ترکیب و حلاجی مجدد، برای بافت گلیم به کار می‌رفتند. در ابتدا، دستگاه‌های گلیم‌بافی همان دستگاه‌های عبابافی بودند و گلیم‌هایی که با الیاف “دم خفتی” و دستگاه‌های عبابافی بافته می‌شدند، گلیم‌های “دم خفتی” نامیده می‌شدند. این گلیم‌ها به دلیل استفاده از الیاف محدود، رنگ و تنوع کمی داشتند.
با گذشت زمان، پشم‌های قالی که با رنگ‌های طبیعی رنگ‌آمیزی شده بودند، جایگزین الیاف مازاد قالی‌ها شدند و به دلیل تنوع و زیبایی رنگ‌ها، گلیم‌های نایین مورد توجه علاقمندان داخلی و خارجی قرار گرفتند. این گلیم‌ها در ابعاد و رنگ‌های گوناگون برای مصارف خانگی و تزئینی بافته می‌شدند. با گذشت زمان، قالیبافی در نایین با طرح‌ها و نقش‌هایی متفاوت‌تر از قبل، مطابق با سلیقه مردم شهرنشین، به انتخاب اصلی بازار فرش اصفهان و سپس ایران تبدیل شد. از این رو، قالیبافی در نایین رونق یافت و بسیاری از کارگاه‌های گلیم‌بافی به کارگاه‌های قالیبافی تبدیل شدند و هنر گلیم‌بافی در نایین کم‌فروغ شد. با این حال، در چند سال اخیر به همت تولیدکنندگان و مردم هنرپرور نایین، این هنر دوباره جان تازه‌ای گرفته و گلیم‌ها با همان تکنیک‌های اصیل و مطابق با سلیقه بازار امروز تولید می‌شوند.
شهر نایین با توجه به تاریخچه غنی، آثار تاریخی متعدد، و همچنین فضاهای بکر و سنتی، یک مقصد جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی به شمار می‌آید. علاوه بر بازدید از مساجد تاریخی و قلعه‌های باستانی، گردشگران می‌توانند به کارگاه‌های گلیم‌بافی نایین، به ویژه در محله محمدیه که برخی از این کارگاه‌ها در دل زمین ساخته شده‌اند، سر بزنند و از نزدیک با هنرهای دستی این منطقه آشنا شوند. این کارگاه‌ها و روش‌های بافت گلیم در نایین می‌توانند تجربه‌ای منحصر به فرد و جذاب برای بازدیدکنندگان باشند.
امروزه گلیم‌بافی در نایین به دو روش، با دستگاه عبابافی (روش دم خفتی) و به روش معمول گلیم‌بافی انجام می‌شود که از جمله گلیم‌های خاص و مورد توجه قرار دارند. گلیم‌ها در این منطقه عموماً در ابعاد ۱ متر در ۷۵ سانتی‌متر تولید می‌شوند و برای پوشاندن کف اتاق، چند تخته گلیم را به هم می‌دوزند. در حال حاضر، حدود ۲۰ نفر در نایین به گلیم‌بافی مشغول هستند و بسیاری از عبابافان نیز این هنر را دنبال می‌کنند.
مجموعه فرش گره با افتخار و تعهد به حفظ و احیای هنرهای اصیل ایرانی، به ویژه هنر گلیم بافی در نائین ، به عنوان یکی از نهادهای پیشرو در این حوزه فعالیت می‌کند. این مجموعه با درک عمیق از اهمیت حفظ سنت‌های بومی و حمایت از هنرمندان مناطق شهری و روستایی، توانسته است پلی میان گذشته‌ی پرافتخار و نیازهای معاصر ایجاد کند. یکی از دستاوردهای برجسته‌ی مجموعه فرش گره، تولید گلیم‌هایی است که با دقت و ظرافت خاصی طراحی و بافته می‌شوند. این گلیم‌ها، با توجه به اصول طراحی مدرن و در نظر گرفتن الزامات دکوراسیون‌های امروزی، توانسته‌اند جایگاه ویژه‌ای در منازل و فضاهای داخلی مدرن پیدا کنند. مجموعه فرش گره با بهره‌گیری از هنرمندان بومی و استفاده از مواد اولیه‌ی باکیفیت و طبیعی، به تولید گلیم‌هایی می‌پردازد که نه تنها از نظر زیبایی‌شناسی با دکوراسیون‌های معاصر همخوانی دارند، بلکه حس گرما و صمیمیت را به فضای داخلی می‌افزایند. این گلیم‌ها با ترکیب طرح‌ها و نقش‌های سنتی با رنگ‌ها و الگوهای مدرن، به نوعی همبستگی میان سنت و مدرنیته دست یافته‌اند که مورد توجه و استقبال مصرف‌کنندگان و علاقه‌مندان به هنر قرار گرفته است. علاوه بر این، مجموعه فرش گره با تمرکز بر بازاریابی موثر و دسترسی آسان‌تر مصرف‌کنندگان به محصولات، توانسته است سهم قابل توجهی در رونق بازار هنر گلیم‌بافی ایفا کند. این مجموعه با ایجاد فرصت‌های شغلی برای هنرمندان مناطق مختلف و حمایت از تولیدات داخلی، به تقویت اقتصاد محلی و حفظ فرهنگ و هنر سنتی کمک کرده است.در نتیجه، مجموعه فرش گره نه تنها به عنوان یک تولیدکننده، بلکه به عنوان حافظ و مروج هنر گلیم‌بافی ایرانی، نقش اساسی در ترویج این هنر ایفا کرده و با ارائه محصولات باکیفیت و منطبق با سلایق و نیازهای روز، به یکی از پیشگامان این صنعت تبدیل شده است.
طراحان دکوراسیون، خانه دارها و کسانی که علاقمند به چیدمان های متنوع هستند می توانند با خرید گلیم های نائین به عنوان یک مکمل برای چیدمان منزل یا محل کار و … ، علاوه بر ایجاد یک دکوراسیون منحصر به فرد ، با بافندگان هنرمند و زحمتکش این منطقه نیز همدلی و همراهی کنند.گلیم نایین به عنوان یکی از دست‌بافته‌های اصیل ایرانی، به دلیل طرح‌های زیبا، رنگ‌های طبیعی و بافت منحصربه‌فرد، جایگاه ویژه‌ای در دکوراسیون داخلی دارد. این گلیم‌ها که از شهر نایین و مناطق اطراف آن نشأت می‌گیرند، با استفاده از پشم‌های مرغوب و تکنیک‌های سنتی بافته می‌شوند و به دلیل ظرافت و کیفیت بالا، در دکوراسیون داخلی می‌توانند جلوه‌ای خاص و دل‌نشین ایجاد کنند.
کاربردهای گلیم نایین در دکوراسیون داخلی
1. **فرش کف**
– **فضاهای نشیمن و پذیرایی**: گلیم نایین می‌تواند به عنوان فرش کف در اتاق نشیمن یا پذیرایی مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به طرح‌های سنتی و رنگ‌های گرم آن، می‌تواند فضایی گرم و صمیمی ایجاد کند و به عنوان نقطه‌ی کانونی دکوراسیون شما عمل کند. – **ورودی خانه: استفاده از گلیم نایین در ورودی خانه می‌تواند به بازدیدکنندگان حس خوش‌آمدگویی دهد و از همان ابتدا هویت سنتی و اصیل فضای شما را به نمایش بگذارد.
2. **پوشش دیوار**
– **تزئین دیوارها**: گلیم نایین به دلیل طرح‌ها و رنگ‌های زیبا، می‌تواند به عنوان تابلو یا پوشش دیواری استفاده شود. این کار نه تنها دیوارها را زینت می‌بخشد، بلکه به فضای داخلی شما عمق و بافت می‌دهد.
– **پشت مبل یا تخت**: میتوان از گلیم نایین به عنوان پوششی برای دیوار پشت مبل یا تخت استفاده کرد. این کاربرد، نوعی ترکیب هنر و دکوراسیون را ایجاد می‌کند که جذابیت بصری بیشتری به فضای شما می‌بخشد.
3. **پوشش مبلمان و لوازم دکوری** – **روکش مبل و صندلی**: میتوان از گلیم نایین به عنوان روکش یا کاور برای مبل و صندلی استفاده کرد. این روش، به مبلمان ساده شما یک حس اصالت و سنتی می‌بخشد و فضا را گرم‌تر و دعوت‌کننده‌تر می‌کند
– **کوسن و بالش**: از گلیم نایین میتوان برای دوخت کوسن و بالش‌های دکوراتیو استفاده کرد. این کوسن‌ها می‌توانند بر روی مبلمان قرار گیرند و هارمونی بین رنگ‌ها و طرح‌های گلیم و دکوراسیون دیگر فضا ایجاد کنند.
4. **زیر میز یا میزهای دکوری**
– **زیر میز جلو مبلی**: استفاده از گلیم نایین زیر میز جلو مبلی می‌تواند جلوه‌ی زیبایی به فضای نشیمن ببخشد. این کار به خصوص در فضاهای کوچک می‌تواند به جداسازی بصری بخش‌های مختلف کمک کند.
– **زیر میز ناهارخوری**: در فضاهای ناهارخوری، گلیم نایین می‌تواند به عنوان فرشی زیبا زیر میز ناهارخوری قرار گیرد و حس گرم و دلپذیری به هنگام غذا خوردن ایجاد کند.
5. **ایجاد کانترست در فضاهای مدرن** – **ترکیب با دکوراسیون مدرن**: یکی از کاربردهای جالب گلیم نایین در دکوراسیون‌های مدرن، ایجاد کانترست و تضاد میان طرح‌ها و رنگ‌های سنتی گلیم و خطوط ساده و مینیمالیستی دکوراسیون مدرن است. این ترکیب می‌تواند فضا را از یکنواختی خارج کرده و به آن شخصیت ببخشد
گلیم نایین با ترکیب هنر سنتی و کاربری‌های مدرن، می‌تواند به یکی از المان‌های کلیدی در دکوراسیون داخلی شما تبدیل شود و فضایی منحصر به فرد و دل‌نشین ایجاد کند.
نکات پایانی:
– **نگهداری و مراقبت**: گلیم نایین به دلیل نوع بافت و مواد طبیعی مورد استفاده در آن ، نیاز به مراقبت و نگهداری مناسب دارد. اما به راحتی میتوان از این نوع گلیم مراقبت کرد جارو کردن منظم و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید به حفظ کیفیت و رنگ‌های آن کمک می‌کند.
**انتخاب متناسب با فضا**: هنگام استفاده از گلیم نایین در دکوراسیون داخلی، به اندازه و رنگ آن توجه کنید تا با سایر عناصر دکوراسیون شما هماهنگ باشد.
برای خرید انواع گلیم نائین می توانید به نشانی زیر مراجعه کنید و به سادگی و با بهترین قیمت گلیم مورد نظر خود را انتخاب کنید.
نظرات کاربران